De bank voor een wereld in verandering

7 min

Echtscheiding en scheiding

Een echtscheiding of scheiding is een moeilijke tijd, en dit zowel emotioneel als organisatorisch. Maar deze beproeving, hoe zwaar ook, zou u altijd rationeel en goed voorbereid moeten aanpakken. We helpen u om die zwarte bladzijde zo rustig en sereen mogelijk te kunnen omslaan.

Bijwerking - 16 februari 2022

Met 71% van de huwelijken die eindigen in een scheiding, kent België het hoogste scheidingspercentage ter wereld. Hoe emotioneel belastend ook, toch zou een relatiebreuk altijd zo rationeel mogelijk afgewogen moeten worden, om te voorkomen dat een van de partners aan het eind van de scheiding benadeeld wordt. Wat zijn de door de wet voorgeschreven procedures? Hoeveel kost een echtscheiding? Hoe pakt u het ‘probleem’ van de kinderen aan en hoe regelt u de alimentatie? Wij helpen u helderder door het vage bos van procedures heen te kijken.

Procedures Soorten echtscheidingen en scheidingen

Context

In de loop der jaren is het aantal echtscheidingen in België blijven stijgen, van 4.500 echtscheidingen in 1960 tot een piek van 35.366 in 2008. En ook al lijkt dit cijfer de laatste jaren af te nemen, toch is geen enkel koppel, gehuwd of, feitelijk of wettelijk samenwonend, immuun voor een scheiding. Want niemand weet toch vooraf welke obstakels en moeilijkheden het relationele pad kunnen doorkruisen?

Sinds 2007 zijn de echtscheidingsprocedures vereenvoudigd. De ‘echtscheiding op grond van fout’ maakte plaats voor de ‘echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting’, als de ‘echtscheiding met wederzijdse toestemming’ geen optie is. Hoewel deze nieuwe procedures het proces iets gemakkelijker maken, blijft het een feit dat een scheiding een moeilijke beproeving is. Om van begin tot eind begeleid te worden, kan het handig zijn om een advocaat gespecialiseerd in echtscheidingszaken onder de arm te nemen. In een periode waarin u overmand zou kunnen raken door uw emoties, zal de advocaat ervoor zorgen dat uw rechten zo goed mogelijk worden verdedigd.

Echtscheiding met wederzijdse toestemming

Dit is een minnelijke scheiding tussen de echtgenoten. Om rechtsgeldig te zijn, moeten de twee partijen overeenstemming bereiken over de voorwaarden van de echtscheiding (gescheiden woonsten, verdeling van eigendom, verdeling van schulden, voogdij over de kinderen …) en een overeenkomst opstellen die de scheiding regelt. Die moet dan worden ingediend bij de griffie van de familierechtbank. Dit kan met of zonder tussenkomst van een notaris of advocaat, al wordt het altijd sterk aangeraden om een professional in het familierecht in te schakelen. Sinds 2018 is het niet meer verplicht om persoonlijk voor de rechter te verschijnen, dus de procedure kan volledig schriftelijk worden afgehandeld.

Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting

Een aan de familierechtbank gericht verzoek tot echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, kan worden ingediend door een van de echtgenoten als die het onweerlegbare bewijs levert dat het koppel niet langer kan blijven samenwonen. Scheiding, overspel, gewelddadig gedrag, afstand doen van de echtelijke woning ... De aangevoerde redenen kunnen divers zijn en vormen, in de gevallen waar er sprake van is, de basis voor de bepaling van de alimentatie. Als de partners 6 maanden of langer gescheiden zijn, kan de rechter de echtscheiding sneller uitspreken.

De feitelijke scheiding

De feitelijke scheiding biedt een oplossing voor koppels die uit elkaar willen gaan, maar die niet direct een echtscheiding overwegen. Deze situatie houdt in dat de partners niet langer willen samenwonen, maar wel nog het merendeel van de rechten en plichten behouden die uit hun huwelijk voortvloeien. Ze kunnen hun scheiding vrij regelen, zonder tussenkomst van een advocaat, een notaris of een rechter. Een feitelijke scheiding kan een gelegenheid zijn voor de echtgenoten om de tijd te nemen om na te denken over hun verschillen en om rustig te beslissen of ze hun huwelijk al dan niet willen voortzetten.

Einde wettelijke samenwonen

Feitelijk samenwonen is niet wettelijk geregeld. Wanneer twee mensen samenwonen en besluiten uit elkaar te gaan, zijn ze vrij om hun scheiding zonder formaliteiten te regelen. Als de partijen er echter niet in slagen overeenstemming te bereiken over huisvesting, ondersteuning van gemeenschappelijke kinderen of de verdeling van eigendom, kan de familierechtbank tussenbeide komen.

Voor wettelijk samenwonenden die uit elkaar gaan, moet er een verklaring worden ingevuld bij de gemeente. De ex-samenwonenden kunnen er samen of alleen naar toe gaan. In het laatste geval wordt de andere partner verwittigd via een gerechtsdeurwaarder, wat kosten met zich meebrengt. Zodra het wettelijk samenwonen is beëindigd, is de gezinswoning niet meer beschermd en zijn de partners niet meer aan elkaar gebonden.

Kosten De kost van een echtscheiding

De honoraria

De kosten van een echtscheiding variëren afhankelijk van het soort procedure en de complexiteit van de zaak. Allereerst moet u rekening houden met de verschillende honoraria (of erelonen) voor de advocaat, deurwaarder, notaris ...

Het honorarium van de advocaat staat niet vast en is afhankelijk van de uren die aan de zaak worden besteed of de hoeveelheid werk. Gemiddeld kost het tussen de 125 en 200 euro per uur exclusief btw, daar komen nog de administratieve kosten bij. Kiest u elk voor een andere advocaat, dan kan de procedure langer en complexer zijn en dus extra kosten met zich meebrengen.

Bij een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting wordt de partner door een gerechtsdeurwaarder op de hoogte gesteld van het verzoek tot echtscheiding. De kosten voor de dienstverlening en de verplaatsing, bedragen gemiddeld 300 euro.

Als de partners onroerend goed in gemeenschap hebben, kan het nuttig zijn om een notaris te bellen om de verdeling vast te stellen. Notariskosten zijn afhankelijk van de te verrichten diensten (verkoop, uitonverdeeldheidtreding, overdracht aan een van de partijen … ) en kunnen enkele duizenden euro's bedragen.

Gemeente- en gerechtskosten

Daarnaast zijn er de gemeente- en gerechtskosten. Om een echtscheidingsprocedure te starten, moet u bepaalde documenten voorleggen, zoals een afschrift/uittreksel van de geboorteakte, huwelijksakte en/of verblijfsakte. De kosten voor de aflevering van deze papieren zijn verschillend per gemeente.

De gerechtskosten daarentegen zijn afhankelijk van het soort procedure. Voor de familierechtbank gaat het om enkele honderden euro's voor de bijdrage aan het fonds voor tweedelijnsbijstand (voorheen ‘pro deo’ genoemd) en het eenmalig rolrecht (kosten van de opening van het dossier voor de rechtbank).

Rechtsbijstandsverzekering

De kosten van een echtscheiding, vooral in het geval van een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, zijn voor een groot deel afhankelijk van de advocatenkosten. Sommige rechtsbijstandverzekeringen, zoals Providis Globale Rechtsbijstand, verdeeld door BNP Paribas Fortis, kunnen u beschermen in geval van een rechtszaak en de kosten van een gerechtelijke procedure dekken. Afhankelijk van het type verzekering kunnen echtscheidingskosten geheel of gedeeltelijk worden gedekt, wat niet te verwaarlozen is, zeker als je weet dat ze kunnen oplopen tot enkele duizenden euro's.

Kinderen De impact van een echtscheiding op de kinderen

Praktische regelingen

Als een scheidend koppel kinderen heeft, staat het ook voor een nieuwe gezinsorganisatie. Bij wie zullen de kinderen tijdens de week of in het weekend verblijven? Wie zal hen verder opvoeden? Waar zullen ze gaan wonen en naar welke school zullen ze gaan? Wie betaalt hun kleren? Wie ontvangt de kinderbijslag? Veel vragen dus waarover een akkoord tussen beide ex-partners moet gevonden worden. Ouders blijven immers gezamenlijk het ouderlijk gezag uitoefenen over kinderen, ook al wonen ze niet meer samen. Maak daarom zo snel mogelijk afspraken over deze praktische regelingen, en zet daarbij altijd het belang van de kinderen voorop!

Als u voor uw kinderen een betaalrekening en/of spaarrekening had, kunnen beide ouders deze beheren zonder toestemming van de andere ouder. U kunt altijd contact opnemen met uw bank om deze situatie te wijzigen.

Onderhoudsgeld of alimentatie

Voor feitelijk of wettelijk samenwonenden is de alimentatiebijdrage niet wettelijk verplicht. Bij een echtscheiding wordt de alimentatie bepaald via een overeenkomst (bij echtscheiding met onderlinge toestemming) of door de rechter (bij een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting). In elk geval hebben de ouders bepaalde plichten tegenover hun kinderen, waaronder de plicht om in hun onderhoud te voorzien. Het bedrag van het onderhoudsgeld wordt bepaald in functie van de financiële mogelijkheden van de ouders (beroeps-, roerend en onroerend inkomen) en de behoeften van de kinderen (gewone kosten die deel uitmaken van het onderhoudsgeld en buitengewone kosten die betaald moeten worden naast het onderhoudsgeld).

Deze kinderalimentatie staat los van de alimentatie onder de ex-partners. De verplichtingen die met het huwelijk samenhangen, blijven bestaan tijdens de scheidingsprocedure. De echtgenoten zijn elkaar nog altijd hulp en bijstand verschuldigd. Om een alimentatie te kunnen ontvangen, moet u in principe aantonen behoeftig te zijn. Maar niet altijd: onderhoudsgeld kan ook worden toegekend om een bepaalde levensstandaard te behouden die vergelijkbaar is met die van tijdens het huwelijk. Houd er rekening mee dat de duur van de partneralimentatie niet langer kan zijn dan die van het huwelijk.

Ben ik goed verzekerd?

Een rechtsbijstandverzekering beschermt u in een groot aantal verschillende situaties.

Hoe bescherm ik mezelf?

AG Insurance NV – Jacqmainlaan 53, 1000 Brussel – RPR Brussel – btw BE 0404.494.849 – www.aginsurance.be. Verzekeringsonderneming toegelaten onder codenummer 0079, onder controle van de Nationale Bank van België, de Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel.

BNP Paribas Fortis NV – Warandeberg 3, B-1000 Brussel - RPR Brussel - BTW BE 0403.199.702, is ingeschreven onder dit nummer bij de FSMA, Congresstraat 12-14, 1000 Brussel, en handelt als verbonden agent, vergoed door commissies, voor AG Insurance NV BNP Paribas Fortis NV bezit een deelneming van meer dan 10% in AG Insurance NV.